زنی از شمال شرق، بهترین نانوای روستاهای ایران نفر سوم جشنواره نان پزی روستا از ۵ دهه تلاش می گوید

غروب بود و این بار شعله نارنجی تنور داغ در مقابل خداحافظی گرم خورشید، قدرت نمایی می کرد. دخترک مشتاقانه برای بیرون آمدن کلوچه های مادر به دستان او خیره شده بود.
عطر کلوچه در حیاط خانه پیچید و فاطمه بار دیگر عشق و برکت را به سفره دل فرزندانش هدیه داد. هنر نان پختن سال ها است که با زندگی فاطمه جوادی پیوند خورده است و ساکنان روستای فتح آباد فردوس، سفره های خود را با هنر دستان و همت والای این زن، مزین می کنند. کسب رتبه سوم در جشنواره نان پزی روستائیان از افتخارات مهمی است که این نانوا از آن به عنوان بهترین دستاورد ۴۸ سال زندگی یاد می کند.

    
    چه نان هایی در جشنواره نان پزی، پخته شد؟
    نان کماج، تافتون، نان نازک، کنجدی و فتیر. من نیز نان تافتون کنجدی روغنی درست کردم.
    
    نان پختن را از چه کسی آموختید؟
    در حیاط خانه پدری ام، تنوری بود و مادرم نان می پخت.

    در آن زمان علاقه زیادی به خمیربازی داشتم و همین علاقه باعث شد تا نان به خوبی بپزم. قبل از آن، کنار مادرم می نشستم و به کارهایی که هنگام پختن نان انجام می داد، دقت می کردم. وقتی بزرگتر شدم مادرم اجازه داد تا کلوچه های کوچک درست کنم. او خمیرهای کوچکی به من می داد تا دست پختم را امتحان کنم.
    برای اولین بار ۴ تا ۵ کلوچه کوچک به کمک مادرم درست کردم آنقدر ذوق داشتم که دلم نمی آمد آنها را بخورم.
    
    روش پخت نان از آن زمان تاکنون چه تغییراتی کرده است؟
    هر روز یک روش جدید وارد بازار می شود. کار نانوایی به نسبت گذشته آسان تر شده است اما پختن نان سنتی به اندازه گذشته سخت است.

در حال حاضر برای پخت نان به بیابان می روم و هیزم جمع می کنم، هیزم ها را آتش می زنم و روی تنور لته می کشم تا کزهای هیزم پاک شود و به نان نچسبد.
    بعد از آماده شدن هیزم روی تنور تشت آهنی می گذارم و نان را می پزم.
    
    نان پخته شده تا چند روز قابل استفاده است؟
    نان سنتی بیات و دور ریختنی نمی شود تا ۲۰ روز قابل خوردن است اما اگر در فریزر نگهداری شود تا یک ماه هم باقی می ماند.
    

    پخت نان با چه مشکلاتی همراه است؟
    نان باید طوری پخته شود که نسوزد یا خمیر نشود باید به یادگیری پخت آن علاقه مند بود. من به پخت نان علاقه داشتم و با هر مشقتی بود آن را یاد گرفتم تا نان آور خانه خودم باشم و همیشه خدا را برای این که این هنر را آموختم شکر می کنم.
    
    وقتی ازدواج کردید، برای پخت نان با چه شرایطی روبه رو شدید؟
    از دوران کودکی نان می پختم، وقتی ازدواج کردم چون همسرم از لحاظ مالی در شرایط مناسبی نبود با هم در کوره های آجرپزی خشت و آجر می زدیم.
    
    پس نان پختن را دوباره از چه زمانی به صورت جدی شروع کردید؟
    همسرم ۱۶ سال است که فوت کرده است. ۵ سال قبل از مرگ بشدت بیمار بود، یکی از فرزندانم هم بر اثر تصادف با موتور جانش را از دست داد. در تمام این مدت من مشکلات مالی ام را با برکت دادن به سفره خودم و مردم کنار زدم و فرزندانم را نیز با پخت نان بزرگ کرده ام.
    
    از پخت نان خسته نمی شوید؟
    وقتی نان می پزم، مدت ها می نشینم و همین نشستن طولانی مدت باعث بروز مشکلاتی در کمر و استخوان های پایم شده است. در کنار تنور بودن سخت است، به قدری گرم است که مجبور می شوم آب خیلی سرد بنوشم. نوشیدن آب سرد باعث عفونت ریه هایم شده است اما با همه مشکلات و سختی ها خدا را شکر می کنم.
    
    هر روز چند قرص نان می پزید؟
    هر چقدر سفارش بگیرم، نان می پزم. صبح ها که به بیابان می روم هیزم را تقسیم بندی می کنم و بعد به خانه هایی که سفارش نان می دهند می روم و نان می پزم. برای پخت هر سه کیلو خمیر ۴۰۰ تومان می گیرم.
    
    برای سفارشاتی که می گیری باید به خانه سفارش دهنده بروی؟
    برای مصارف خانواده می پزم اما برای سفارشات به خانه همسایه ها و روستائیان می روم.
    
    ویژگی های نان سنتی مرغوب چیست؟
    نان سنتی مرغوب باید از خمیرمایع خانگی درست شود. نان های سنتی تا بیست روز قابل استفاده هستند و هربار به مقدار نیاز می توان آن را درون تنور گرم کرد تا مثل روز اول تازه شود اما نان های سنگک، بربری و بقیه نان ها بعد از گذشت چند ساعت بیات می شود.
    
    مایه خمیر خانگی را چطور تهیه می کنید؟
    وقتی خمیر را آماده می کنم یک چانه از آن را برمی دارم و برای پخت نان فردا استفاده می کنم. این نوع خمیرمایه، نان را خوش طعم تر می کند و معده را اذیت نمی کند. نان های سنتی و روستایی سبک هستند و قابلیت هضم سریع تری دارند.
    
    آیا پخت نان سنتی در آپارتمان امکان پذیر است؟
    در خانه های کوچک امروزی که تنور ندارند نمی توان نان پخت مگر این که با تنور گازی استاندارد مبتکر نان بپزند .
   
    از چه نوع آردی برای پخت نان استفاده می کنید؟
    در روستای ما به هر نفر چهار کیلو آرد می دهند اما مردم روستا آرد گندم هم به این آرد اضافه می کنند و نان می پزند تا نان خوشمزه تر شود.
    
    بهترین خاطره تان در حرفه نان پزی چه بوده است؟
    همین که همه مردم از نانی که می پزم راضی هستند خوشحالم. بهترین خاطره ام به جشنواره برمی گردد که توانستم رتبه بیاورم.
    
    لحظات تنهایی و اندوه را چگونه سپری می کنید؟
    نماز می خوانم و راز و نیاز می کنم، تسبیح به دست می گیرم و با خدا حرف می زنم.
    
    هر روز هر بار که می خواهید اولین نان را به تنور بزنید چه دعایی می کنید؟
    از حضرت علی(ع) و امام زمان (عج) یاد می کنم تا مردم نانی را که به دستشان می رسد با سلامت کامل میل کنند و برکت سفره شان باشد. 
    
    وقتی در جشنواره نان پزی مقام سوم را کسب کردید چه احساسی داشتید؟
    خوشحال شدم، با خود فکر کردم که این رتبه برای جبران زحماتم در زندگی است و باعث سربلندی فرزندانم شدم.
    
    یک دستورالعمل برای تهیه نان بدهید؟
    در ظرفی آب می ریزیم و به آن آرد و خمیرمایه اضافه می کنیم و مواد را تا اندازه ای هم می زنیم که خمیر نان به دست بیاید. بعد ظرف را کنار می گذاریم. پس از نیم ساعت خمیر را چانه می زنیم و نان را درون تنور می گذاریم تا بپزد.
    
    برای جشنواره چه نانی درست کردید؟
    نان روغنی و لواش نازک، روی نان، کنجد و زعفران زدم و باعث شد تا خوش طعم تر شود.

    آخرین آرزویتان؟
    عاقبت بخیری فرزندانم.

 روزنامه ایران، شماره ۴۳۶۵ به تاریخ ۲۶/۸/۸۸، صفحه ۱۴ (بانو)